جنایتی که هرگز فراموش نمی شود فیلم

26 سال پیش در 12 تیرماه 1367 یک فروند هواپیمای مسافری ایرباس درخطوط هوایی جمهوری اسلامی ایران که از بندرعباس درحاشیه خلیج فارس به مقصد دبی به پرواز درامده بود، دقایقی پس از اوجگیری در حالیکه هنوز در کریدور هوایی ایران قرار داشت در نزدیکی جزیره ایرانی \"هنگام\" وبرفراز ابهای سرزمینی ایران ازسوی ناو جنگی آمریکا «وینسنس» هدف دو فروند موشک قرارگرفت.

پرواز شماره 655 «ایران ایر» برای رسیدن به دبی تنها 28 دقیقه زمان نیاز داشت ، اما این پرواز با290 مسافر به مقصد نرسید وتمامی سرنشینان ان قربانی جنایت امریکا شدند. 66 کودک ، 53 زن و 46 تبعه کشورهای خارجی از جمله مسافران ایرباس ایران بودند.

اما علت این حمله چه بود و ناو جنگی امریکا چرا به سمت هواپیمای مسافری ایران موشک شلیک کرد، آیا این حمله یک اشتباه بود و یا اینکه امریکا مقاصد دیگری را دنبال می کرد؟ جامعه بین الملل و شورای امنیت چه واکنشی به این جنایت امریکا نشان دادند ؟ این سئوالات وده پرسش دیگر شاید بارها و بارها مطرح و پاسخ های ان نیزبیان شده باشد، اما اصل مسئله هیچگاه از اذهان پاک نخواهد شد. شاید درمجموعه جنایات امریکا،این جنایت کوچک و کم اهمیت محسوب شود و یا حتی فراموش شده باشد،اما درحافظه تاریخی ملت ایران که بیش از نیم قرن ازامریکا صدمه دیده است، در نگاه به رفتار و ظلم های امریکا ، ازدست داشتن درکودتا وساقط کردن دولت قانونی ایران درسال 1953 تا سرنگون کردن هواپیمای مسافری ایران درسال 1988، رابطه ای معنا دار وجود دارد.

حمله موشکی آمریکا به هواپیمای مسافربری ایران ، در بحبوحه جنگ تحمیلی رژیم صدام علیه ملت ایران صورت گرفت.هواپیمای مسافری ایران با این دروغ بزرگ که گویا قصد حمله به ناوامریکا را داشت،هدف موشک ناوجنگی امریکا قرارگرفت.کارشناسان درهمان زمان درواکنش به ادعای مقامات آمریکایی مبنی براینکه شلیک به هواپیمای مسافری از روی اشتباه بود، تصریح کردند سیستم‌های ردیابی و رهگیری ناو وینسنس به قدری پیشرفته بود که این امکان را می‌ دهد که بتواند دریک لحظه / 200 هدف را در فاصله 400 کیلومتری تشخیص دهد و سرعت مسیر و اهداف آن را مشخص کند.

ازکنار این مسئله نمی توان بی تفاوت گذشت چراکه در ان مقطع صدام با چراغ سبز امریکا حملات و تجاوزات خودرا وارد ابهای خلیج فارس کرده بود تا ایران را در سطح منطقه ای و بین المللی با چالش مواجه سازد . ماموریت رژیم صدام در ان مقطع فراهم کردن زمینه گسترش حضور نظامی آمریکا درخلیج فارس بود .از آغاز جنگ تا 10 ژوئیه 1984 میلادی ، 113 کشتی در خلیج فارس مورد حمله موشکی قرار گرفت. جمهوری اسلامی ایران در ژانویه 1985 میلادی به دبیر کل وقت سازمان ملل اعلام کرد که از هر گونه اقدامی برای تامین آزادی و امنیت کشتیرانی در خلیج فارس حمایت و استقبال می کند ، اما حملات به کشتی ها ادامه یافت و سازمان ملل ، سکوت کرد.

به این ترتیب عراق در هدف خود مبنی بر بین المللی کردن جنگ خلیج فارس تا اندازه زیادی موفق شد و قدرت های غربی و در راس آنها آمریکا حضور گسترده و تهدید آمیزی در خلیج فارس یافتند .در 31 سپتامبر 1985 کشتی های ایرانی مورد تعرض ناوهای آمریکا قرار گرفت وحملات نظامی آمریکا به سکوهای نفتی ایران ، دخالت آشکار امریکا در منطقه به نفع عراق و علیه جمهوری اسلامی ایران را به وضوح نشان داد.

متعاقب حمله ناو امریکا به هواپیمای مسافری ایران ، جمهوری اسلامی ایران، مطابق عرف بین الملل طی نامه ای به رئیس شورای امنیت خواستار تشکیل جلسه فوری شورا برای رسیدگی به موضوع شد. 16 ژوئیه 1988 ، شورا تشکیل جلسه داد. از سوی جمهوری اسلامی ایران دکتر ولایتی وزیر خارجه وقت ایران و از جانب آمریکا ، جرج بوش ( پدر ) معاون وقت رئیس جمهوری ، در جلسه حضور داشتند. حاصل جمع این نشست ، قطعنامه 616 شورای امنیت بود.شورای امنیت پس ازاستماع سخنان دکتر ولایتی و جرج بوش درجلسه شماره 3831 خود در تاریخ 30 ژوئیه 1988 طرح قطعنامه ای پیشنهادی را تصویب کرد.

قطعنامه شورای امنیت با ابراز تاسف عمیق از اینکه یک هواپیمای غیرنظامی به وسیله موشک شلیک شده از ناو جنگی ایالات متحده آمریکا (وینسنس) منهدم شده است ، بر ضرورت تبیین حقایق سانحه توسط بازرسان بی طرف درمنطقه خلیج فارس تاکید و از تصمیم سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری در پاسخ به درخواست ایران مبنی بر ایجاد گروه تحقیق برای بررسی تمام حقایق موجود ، استقبال کرد .

وزیر خارجه وقت جمهوری اسلامی ایران در جلسه شورای امنیت گفت: حضور نظامی آمریکا در خلیج فارس تنها منادی مرگ و بی‌قانونی و شرارت بوده و جز ناامنی چیزی به ارمغان نیاورده است. ولایتی تصریح کرد،عمل جنایتکارانه آمریکا در حمله به هواپیمای کشوری به هیچ وجه در قالب دفاع مشروع قابل توجیه نیست.

شورای امنیت در رسیدگی به این جنایت در بیانیه خود در عین حال بر لزوم اجرای فوری و کامل قطعنامه 598(1987)، شورا ی امنیت به عنوان تنها مبنای حل جامع، عادلانه، شرافتمندانه و پایدار، منازعه میان ایران و عراق تاکید کرد . این بیانیه و سمت و سوی ان بیشتر به نوعی پیام فشار بین المللی برایران شبیه بود تا اینکه به جنایت جنگی امریکا توجه کرده باشد.

جمهوری اسلامی ایران علاوه بر شورای امنیت و شورای ایکائو، شکایت خود را در دیوان بین المللی دادگستری لاهه نیز مطرح کرد . ایکائو (سازمان هواپیمایی کشوری بین المللی) نیز از مسائل سیاسی به دور نماند و تحت تاثیر فشار امریکا ، به جای بررسی فنی و ارائه طریق به شورای امنیت ، به ابراز تاسف و همدردی با بازماندگان قربانیان فاجعه ایرباس ایران اکتفا کرد.به این ترتیب پرونده حمله ناو وینسنس به هواپیمای مسافری ایرباس ، در نهایت با پرداخت غرامت از سوی دولت وقت آمریکا مختومه اعلام شد. در جلسه شورای ایکائو نیز که برای بررسی علل وقوع این حادثه تشکیل شده بود ،نماینده آمریکا پس از تبیین مواضع خود در سخنانی که نشانگر معیارهای دوگانه در حقوق بشر است اعلام کرد: \"پرداخت هر خسارتی از سوی آمریکا باید به موجب شرایط حقوقی قوانین ایالات متحده و با مشورت کنگره این کشور باشد ، نه قواعد بین‌المللی \"

البته برای اینکه بتوان شناخت دقیقتری از رفتار امریکا داشته باشیم باید نگاهی هم به گذشته داشت . امریکا در جنگ ویتنام نیز مرتکب جنایات زیادی شد و درجای دیگر، در جنایتی هولناک مردم ژاپن را بمباران اتمی کرد .آمریکا با ساقط کردن هواپیمای مسافربری ایران آن برفراز آب‌‌های سرزمینی ایران در خلیج فارس عملا\" نشان داد آنجایی که پای منافعش در میان باشد نه قوانین و معاهدات بین المللی و نه حقوق بشری که امریکا از ان دم می زند ، محلی از اعتبار ندارند.

چهار سال بعد از وقوع این فاجعه ، روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز در گزارشی مستند نوشت ناو وینسنس هنگام حمله به ایرباس ، وارد آبهای فلات قاره ایران شده بود و در آبهای بین المللی قرار نداشت ؛اما پنتاگون در آن زمان ، این حقیقت را پنهان کرد تا واقعیت جنایت آمریکا علیه ایران ، آشکارتر نشود.

دولتمردان امریکا زمانیکه در سپتامبر 1983 پدافند هوایی شوروی سابق یک هواپیمای مسافری کره جنوبی را به دلیل ورود به حریم هوایی این کشور ساقط کرد، این عمل را «بربریت» نامیدند و خواستار تحریم خطوط هوایی شوروی شدند.امریکا درآغاز قرن 21 نیز با این ادعا که از دموکراسی حمایت می کند و با تروریسم می جنگد افغانستان و عراق را اشغال کرد اما نشان داد که هرگز برای حفظ امنیت و جان انسان ها ارزش واقعی قایل نیست .با چنین پیشینه ای چندان عجیب نبود که پرسنل ناو وینسنس پس از این جنایت مدال افتخار دریافت کردند.

\"ویلیام راجرز\" فرمانده ناو وینسنس در مصاحبه‌ای مطبوعاتی به صراحت اعلام کرد: \"اگر صدها بار نیز آن اتفاق رخ دهد باز هم دستور شلیک خواهم داد .جرج بوش پدر معاون رونالد ریگان رئیس‌جمهور وقت آمریکا هم در باره این جنایت گفت: \"من هرگز از طرف آمریکا عذرخواهی نمی‌کنم. من اهمیتی نمی‌دهم که چه کاری انجام داده است. من اهمیت نمی‌دهم حقیقت چیست. \"

این اظهارات را باید در تاریخ ملل به یادگار حفظ کرد و آن را به عنوان نشانی از تاکید امریکا بر تکرار جنایات علیه بشریت، ثبت کرد.